Αρχική » Λεξιλόγιο ΑΠ

Λεξιλόγιο ΑΠ

Creative Commons: Ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που αναπτύσσει, υποστηρίζει και διαχειρίζεται νομική και τεχνική υποδομή για να καταστήσει εφικτή την ανταλλαγή ψηφιακών παραγώγων μέσω και της ανάπτυξης ενός φάσματος προϊόντων αδειοδότησης. (http://creativecommons.org)

CRIS: Current Research Information System. Πληροφοριακά συστήματα για την καταγραφή και παρακολούθηση της ερευνητικής δραστηριότητας ενός ερευνητικού ιδρύματος.

Eprint: Η ψηφιακή εκδοχή ενός χειρογράφου, ενός άρθρου περιοδικού ή ενός κεφαλαίου βιβλίου.

OAI-PMH: Open Archives Initiative Protocol for Metadata Harvesting. Πρωτόκολλο Συγκομιδής Μεταδεδομένων της Πρωτοβουλίας για Ανοικτά Αρχεία. Ένα τεχνικό πρότυπο για τα μεταδεδομένα ιδρυματικών αποθετηρίων ανοικτής πρόσβασης και τα περιοδικά ανοικτής πρόσβασης. Η εφαρμογή του προτύπου αυτού διασφαλίζει τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων ηλεκτρονικής αρχειοθέτησης ανοικτής πρόσβασης.

Postprint (Τελικό χειρόγραφο): Η ψηφιακή εκδοχή της τελικής μορφής του χειρογράφου (άρθρου περιοδικού, κεφαλαίου βιβλίου, άρθρου σε πρακτικά συνεδρίων) όπως υποβάλλεται από τον συγγραφέα προς τον εκδότη μετά την ομότιμη κρίση και πριν την τελική μορφοποίηση του εκδότη.

Preprint (Αρχικό χειρόγραφο): Η ψηφιακή εκδοχή της αρχικής μορφής του χειρογράφου (άρθρου περιοδικού, κεφαλαίου βιβλίου, άρθρου σε πρακτικά συνεδρίων κλπ.) όπως υποβάλλεται αρχικά στον εκδότη πριν τη διαδικασία της ομότιμης κρίσης. Προσοχή γιατί σε μερικές περιστάσεις οι εκδότες αναφέρονται με αυτόν τον όρο σε κάθε εκδοχή μια δημοσίευσης πριν την τελική μορφοποίηση του εκδότη.

Ανοικτά δεδομένα (Open data): Σύνολα δεδομένων που έχουν παραχθεί με επιστημονική έρευνα και τα οποία είναι διαθέσιμα online συνήθως χωρίς περιορισμούς. Εξαιρέσεις μπορεί να αφορούν την προστασία προσωπικών δεδομένων κι άλλες παρόμοιες περιστάσεις.

Αρπακτικοί εκδότες (Predatory publishers): Oνομάζονται οι εκδότες περιοδικών ανοικτής πρόσβασης οι οποίοι με στόχο να εκμεταλλευτούν τους συγγραφείς εισπράττουν τέλη δημοσίευσης από τους συγγραφείς χωρίς να τηρούν καμιά ορθή ακαδημαϊκή διαδικασία (διατείνονται ότι υποβάλλουν τα άρθρα σε ομότιμη κρίση χωρίς στην πραγματικότητα να το κάνουν, ισχυρίζονται ότι είναι μέλη κάποιας ένωσης εκδοτών χωρίς στην πραγματικότητα να είναι κλπ.) με αποτέλεσμα η πλειοψηφία των άρθρων που δημοσιεύονται να είναι ‘σκουπίδια’.

Αυτο-αρχειοθέτηση (Self-archiving): Η κατάθεση ψηφιακών αντιγράφων (συνήθως του τελικού χειρόγραφου του συγγραφέα μετά την ομότιμη κρίση) επιστημονικών δημοσιεύσεων σε ένα ιδρυματικό αποθετήριο ανοικτής πρόσβασης.

Ιδρυματικό Αποθετήριο (Institutional Repository): Online ψηφιακό αρχείο των επιστημονικών δημοσιεύσεων των μελών ενός ακαδημαϊκού ιδρύματος (π.χ. πανεπιστημίου, ερευνητικού κέντρου). Τα ιδρυματικά αποθετήρια τηρούν το πρότυπο OAI-PMH για τη συγκομιδή των μεταδεδομένων τους καθιστώντας έτσι εύκολη και ανοικτή την πρόσβαση προς αυτά. Τα ψηφιακά αρχεία που είναι κατατεθειμένα σε ένα ιδρυματικό αποθετήριο είναι στη πλειοψηφία τους ανοικτής πρόσβασης αλλά μπορούν και να υπόκεινται και σε διάφορους περιορισμούς στην πρόσβαση (χρονικούς, τοπικούς κ.ά.). Εκτός από τα αποθετήρια που εξυπηρετούν την κοινότητα ενός ιδρύματος υπάρχουν και θεματικά (ενός επιστημονικού κλάδου) ή γεωγραφικά αποθετήρια.

Μεταδεδομένα (Metadata): Οι πληροφορίες που περιγράφουν ένα ψηφιακό αντικείμενο. Στο πλαίσιο της επιστημονικής επικοινωνίας ένα ψηφιακό αντικείμενο μπορεί να είναι ένα άρθρο, ένα βιβλίο, μια συλλογή δεδομένων κλπ. Τα μεταδεδομένα (ή βιβλιογραφικά δεδομένα) περιγράφουν στοιχεία όπως: ονόματα συγγραφέων, τόπο έκδοσης, ημερομηνία έκδοσης, τύπο τεκμηρίου κλπ.

Περιοδικό Ανοικτής Πρόσβασης (Open Access Journal): Ένα επιστημονικό περιοδικό που διαθέτει το σύνολο του περιεχομένου του ελεύθερα διαθέσιμο online άμεσα κατά τη στιγμή της έκδοσής του και σε μόνιμη βάση.

‘Πράσινη’ Ανοικτή Πρόσβαση (‘Green Open Access): Ανοικτή πρόσβαση που επιτυγχάνεται μέσω της κατάθεσης ψηφιακών αντιγράφων (άρθρων περιοδικών, άρθρων πρακτικών συνεδρίων, διδακτορικών διατριβών) σε ένα ανοικτής πρόσβασης ιδρυματικό αποθετήριο. Η παραπάνω διαδικασία είναι γνωστή και ως ‘αυτο-αρχειοθέτηση’

Συγκομιδή (Harvesting): Η συγκέντρωση ψηφιακών αντικειμένων ή πληροφοριών από έναν ή περισσότερους δικτυακούς τόπους σε έναν άλλο. Π.χ. η συλλογή άρθρων από διαφορετικά ιδρυματικά αποθετήρια σε μια κεντρική βάση δεδομένων.

‘Υβριδική’ Ανοικτή Πρόσβαση (‘Hybrid’ Open Access’): Η ανοικτή πρόσβαση σε μεμονωμένα άρθρα ενός συνδρομητικού περιοδικού. Οι συγγραφείς έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν για να καταστήσουν το άρθρο τους ανοικτής πρόσβασης ενώ τα υπόλοιπα άρθρα έχουν περιορισμένη επί πληρωμή πρόσβαση.

‘Χρυσή’ Ανοικτή Πρόσβαση (‘Gold’ Open Access): Ανοικτή πρόσβαση που επιτυγχάνεται μέσω της δημοσίευσης άρθρων σε περιοδικά ανοικτής πρόσβασης.