Εισαγωγή
Το Ιδρυματικό Αποθετήριο Ακαδημαϊκής Έρευνα (RuomoPlus) αποτελεί το καταλληλότερο μέσο για την αρχειοθέτηση και τη διάδοση του ερευνητικού έργου που παράγεται στο Πανεπιστήμιο. Το Ιδρυματικό Αποθετήριο διαχειρίζεται πλούσια βιβλιογραφικά μεταδεδομένα προσαρμοσμένα στο βέλτιστο τρόπο ανάκτησής τους από μηχανές αναζήτησης (π.χ. Scopus, Google Scholar). Επίσης διαχειρίζεται αρχεία πλήρους κειμένου και πολυμέσων καθώς και τον τρόπο διάδοσης τους ανάλογα με τα πνευματικά δικαιώματα.
Τα ψηφιακά αντίγραφα των επιστημονικών εργασιών για να είναι προσβάσιμα και «ορατά» από όλους στον παγκόσμιο ιστό πρέπει να καταχωρούνται σε «ιδρυματικά αποθετήρια» (institutional repositories) και να συνοδεύονται από μεταδεδομένα για κάθε άρθρο (π.χ. τίτλος περιοδικού, τίτλος άρθρου, ονόματα συγγραφέων, σύνδεσμος στην επίσημη εκδοχή του άρθρου στο δικτυακό τόπο του εκδότη και άλλες βιβλιογραφικές λεπτομέρειες) συμβατά με το Open Archives Initiative Protocol for Metadata Harvesting (OAI-PMΗ). Το ΟΑΙ-PMΗ είναι ένα πρωτόκολλο που καθιστά δυνατή την ανάκτηση των επιστημονικών εργασιών τόσο από ειδικές μηχανές αναζήτησης σε ανοικτά αρχεία και ιδρυματικά αποθετήρια (π.χ. OpenArchives.gr) όσο και από γενικές μηχανές αναζήτησης (π.χ. Google). Οποιοσδήποτε έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο μπορεί έτσι να έχει πρόσβαση στο πλήρες κείμενο των ερευνητικών εργασιών (εάν η Βιβλιοθήκη του διατηρεί συνδρομή στο περιοδικό μπορεί να δεί το επίσημο pdf του εκδότη ενώ εάν δεν συμβαίνει αυτό μπορεί πάλι να έχει πρόσβαση στο ίδιο περιεχόμενο μέσω του τελικού χειρογράφου του συγγραφέα-postprint, ανάλογα με τα πνευματικά δικαιώματα).
Το RuomoPlus είναι το ιδρυματικό καταθετήριο ανοικτής πρόσβασης το οποίο περιλαμβάνει οποιοδήποτε υλικό έχει σχέση με την έρευνα και τις δραστηριότητες του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (ΠΑΜΑΚ). Το RuomoPlus συγκεντρώνει την πνευματική ζωή και ερευνητική δραστηριότητα του Πανεπιστημίου, διαφυλάσσοντας, διαδίδοντας και προωθώντας την επιστημονική έρευνα στην τοπική και διεθνή επιστημονική κοινότητα. Μέσω ενός κεντρικού σημείου αναζήτησης, το καταθετήριο καθιστά δυνατή την αναζήτηση και τον εντοπισμό όλων των επιστημονικών δημοσιεύσεων που έχουν εκπονηθεί στο ΠΑΜΑΚ και τις συνεργασίες με άλλα ακαδημαϊκά ιδρύματα, παρέχοντας τη δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης στο πλήρες κείμενο.
Η ελεύθερη πρόσβαση εναρμονίζεται με την «Πολιτική Ανοιχτής Πρόσβασης» (όπως εγκρίθηκε με την απόφαση υπ. Αριθμ. 19/22.4.19 της έκτακτης Συνεδρίασης της Συγκλήτου του ΠΑΜΑΚ. Το RuomoPlus είναι δομημένο σύμφωνα με το μοντέλο των κοινοτήτων και συλλογών (communities & collections) που υποστηρίζει το διαδικτυακό εργαλείο διαχείρισης αποθετηρίων DSpace
Το RuomoPlus φιλοδοξεί να λειτουργήσει
- ως πλατφόρμα για καινοτόμο ανάπτυξη και συνεκτικό δεσμό ανάμεσα στην ερευνητική ομάδα και παραγωγή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
- ως συμμέτοχος στις ερευνητικές υποδομές αποτελώντας κέντρο ορθής διαχείρισης και επιμέλειας των πληροφοριών.
DSpace-CRIS
Το Αποθετήριο αυτό είναι βασισμένο στο DSpace-CRIS, το οποίο αποτελείται από ένα μοντέλο περιγραφής αντικειμένων ενδιαφέροντος στην Έρευνα και την Ανάπτυξη και ένα από ένα σύνολο εργαλείων διαχείρισης των ερευνητικών δεδομένων. Το γενικότερο μοντέλο του DSpace-CRIS περιλαμβάνει τη διαχείριση οντοτήτων CRIS: Προφίλ Ερευνητών, Έργα, Οργανωσιακές Μονάδες και Δυναμικά Αντικείμενα Δευτέρου Επιπέδου (απλές οντότητες οι οποίες εξειδικεύονται από ένα προφίλ, όπως Journal, Prize, Event, κλπ, καθώς το κάθε προφίλ μπορεί να ορίσει τα δικά του σύνολα ιδιοτήτων.
E-Prints 3
Το E-Prints είναι το πρώτο εξειδικευμένο λογισμικό για τη δημιουργία ιδρυματικών αποθετηρίων συμβατών με το πρότυπο OAI-PMH. Παρέχει ένα φιλικό και απλό περιβάλλον για την αυτο-αρχειοθέτηση των ερευνητικών εργασιών με δυνατότητες εισαγωγής των μεταδεδομένων από εξωτερικές πηγές δεδομένων (π.χ. βάσεις δεδομένων, Google Scholar), υποβοήθεια με αυτόματη συμπλήρωση κάποιων πεδίων (τίτλοι περιοδικών, συγγραφείς), αυτόματη διασύνδεση με τη βάση δεδομένων RoMEO που καταγράφει τις πολιτικές αυτο-αρχειοθέτησης των εκδοτών επιστημονικών περιοδικών κ.ά. Στην επίσημη ιστοσελίδα του E-Prints μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες.
Τι υλικό μπορεί να κατατεθεί στο Ιδρυματικό Αποθετήριο Ακαδημαϊκής Έρευνας;
Στο Ιδρυματικό Αποθετήριο Ακαδημαϊκής Έρευνας μπορεί να κατατεθεί το σύνολο της ερευνητικής παραγωγής του Πανεπιστημίου ειδικότερα:
- Άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά
- Τεκμήρια επιστημονικού συνεδρίου (ανακοίνωση, πόστερ, ομιλία, διάλεξη ή παρουσίαση που δόθηκε σε συνέδριο ή συνάντηση επιστημονικού φορέα)
- Διδακτορικές διατριβές
- Μονογραφίες
- Τμήματα βιβλίων (π.χ. κεφάλαιο βιβλίου)
- Σύνολα δεδομένων (μια συλλογή από ποσοτικά δεδομένα , π.χ. φύλλο εργασίας ή αρχείο XML)
- Δίπλωμα ευρεσιτεχνίας
- Οπτικοακουστικό υλικό (ψηφιακές εικόνες, βίντεο, ηχοχραφήσεις)
- Μουσικές δημιουργίες (σύνθεση, εκτέλεση) και άλλα τεχνουργήματα.
Τι υλικό δεν είναι αποδεκτό στο Ιδρυματικό Αποθετήριο Ακαδημαϊκής Έρευνας;
Στο Ιδρυματικό Αποθετήριο Ακαδημαϊκής Έρευνας πρέπει να αποφεύγεται η κατάθεση:
- Υλικού για το οποίο δεν έχουμε τα πνευματικά δικαιώματα
- Διασκευών, μεταφράσεων, ερμηνειών κλπ. χωρίς τη σχετική άδεια του αρχικού δημιουργού
- Διδακτικού υλικού (διαγράμματα μαθημάτων, θέματα εξετάσεων, πρόχειρες σημειώσεις)
- Μη αξιολογημένου με τη διαδικασία της ομότιμης κρίσης ερευνητικού υλικού
Τι οφέλη προσφέρει;
(Πληροφορίες από το ΕΚΤ)
Στον φορέα
- Αποτελούν βάση για τη διαχρονική παρουσίαση του έργου του φορέα προβάλλοντας την ιστορία και την επιρροή του στην κοινωνία
- Αυξάνουν το κύρος και την αναγνωρισιμότητα του φορέα προβάλλοντας το πνευματικό επιστημονικό του κεφάλαιο (intellectual capital)
- Συμβάλλουν στην αναγνώριση και στην ηθική ανταμοιβή των δημιουργών
- Ενισχύουν την προσέλκυση ενδιαφέροντος στις δραστηριότητες του φορέα και σε ενδεχόμενη χρηματοδότηση αυτών
- Αυξάνουν την απόδοση των επενδύσεων των χρηματοδοτών της έρευνας (κυβέρνηση, φορολογούμενοι πολίτες, φιλανθρωπικά ιδρύματα).
Στους ερευνητές και ακαδημαϊκούς
- Αναγνωρισιμότητα του επιστημονικού έργου
- Αύξηση της διάθεσης, χρήσης και αναγνωσιμότητας των δημοσιευμάτων
- Άμεση πρόσβαση στα ερευνητικά αποτελέσματα
- Διαρκή προβολή του περιεχομένου μέσω πολλαπλών μηχανών αναζήτησης στο διαδίκτυο (τα αποθετήρια έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη καθώς το επιστημονικό υλικό εντοπίζεται από όλες τις μηχανές αναζήτησης)
- Δυνατότητα ταυτόχρονης αναζήτησης σε άλλα διαθέσιμα αποθετήρια
- Διαλειτουργικότητα και αύξηση της επικοινωνίας μεταξύ των μελών της ερευνητικής κοινότητας
- Ασφάλεια, συντήρηση και διαρκή διαθεσιμότητα του υλικού σε μακροχρόνια βάση
- Υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας όπως: άμεση εξαγωγή στοιχείων κίνησης και χρήσης των δημοσιευμάτων (επισκεψιμότητα, αναγνωσιμότητα, ανάκτηση υλικού, citation rates), συντήρηση και ανανέωση καταλόγων δημοσιεύσεων, αυτόματη μεταβίβαση στοιχείων σε άλλα αποθετήρια και διαθέτες περιεχομένου στο διαδίκτυο.
